SIÊU ÂM MEDIC 45 NĂM HUẤN LUYỆN: thành lập và phát triển

 

SIÊU ÂM MEDIC 45 NĂM HUẤN LUYỆN : thành lập  và phát triển

Năm 2025, sau 45 năm, ngành siêu âm thành phố HCM và miền nam phát triển vững mạnh, góp phần hữu hiệu trong lâm sàng và nhu cầu khám chữa bệnh của người dân. BS Phan thanh Hải là người xây dựng và phát triển mạng lưới siêu âm chẩn đoán và huấn luyện tại thành phố HCM và miền nam với nhiều công sức và tâm huyết nhưng chưa được đánh giá đầy đủ.

Siêu âm là phương tiện Chẩn Đoán Hình ảnh [CĐHA] đầu tay để khảo sát các trường hợp bệnh lý của mô mềm, các cơ quan nội tạng, các tuyến nội tiết và hệ thống mạch máu. Khi có dấu hiệu hay triệu chứng bệnh lý hay bất thường khác, siêu âm [SA] có khả năng góp phần chẩn đoán hoặc loại trừ nguyên nhân gây bệnh.

SA còn giúp theo dõi thai nhi trong thai kỳ cũng như hướng dẫn sinh thiết.

SA điều trị như HIFU hay histotripsy, SA giảng dạy Anatomy  là xu hướng hiện nay.

Gần đây POCUS một hướng phát triển với đầu dò SA tích hợp kèm theo tablet hay phone giúp chẩn đoán nhanh tại hiện trường hay ngoài không gian.

Từ năm 1986, ngành siêu âm Việt nam được thành lập tại tp HCM với tên là Trung tâm Siêu âm tp HCM. Người phụ trách Trung tâm siêu âm tp hcm là Bs Phan thanh Hải. Khi ấy Bs Phan thanh Hải 1987 đang là Chủ nhiệm Bộ môn CĐHẢ Trung tâm Đào tạo, nay là ĐHYK Pham Ngọc Thạch.

Viện Sĩ Dương Quang Trung, giám đốc Sở Y Tế Tp. HCM kiêm Hiệu trưởng Trung Tâm Đào Tạo Cán Bộ Y Tế Tp HCM, nay là ĐHYK Phạm Ngọc Thạch mời chuyên gia siêu âm Tây Đức và Pháp huấn luyện và giúp phát triển siêu âm, trước tiên là cho bác sĩ tp HCM.

Trước đó ngành Chẩn Đoán Hình ảnh của TP HCM và cả nước chỉ là X-quang với nguồn phim và hoá chất còn hạn chế sau chiến tranh trong hoàn cảnh cấm vận ngặt nghèo.

Hội Hành động giúp đỡ VN từ Tây Đức, bà S.Weber, Dr U. Meckler, BS Nguyễn Sĩ Huyên bắt đầu chương trình hỗ trợ huấn luyện bác sĩ SA Việt nam từ Huế vào miền nam VN với 2 máy KONTRON 20 với đầu dò linear 5MHz và KONTRON Sigma 1 với đầu dò sector 3.5 Mz. Chương trình này được Bs Dương Quang Trung, GĐ Sở Y tế và ĐH Phạm ngọc Thạch giao cho Bs Phan Thanh Hải thực hiện cùng thành lập Trung tâm Siêu âm tại TP HCM. Ban đầu cơ sở đặt tại 428 Điện Biên Phủ, học mỗi tối thứ Năm hàng tuần sau dời về 254 Hoà Hảo Q 10 tp HCM từ 1990 đến nay.

1986,  Dr Meckler dạy 2 khoá đầu tiên cho 25 BS các bệnh viện của TP HCM trong đó có BS Nguyễn Quý Khoáng, BS Nguyễn Thy Khuê,  BS Vũ văn Ty, Bs Nguyễn Cao Cương, Bs Phan thị Thanh Thuỷ, Bs Trần thị Bích Nga, Bs Đỗ Bình Minh, bs Đỗ danh Toàn, BS Ngô Minh Đức,  BS Trần Ngọc Bảo, BV Ng Trãi, Bs BV Chợ Rẫy, Bs Tạ thị Thanh Thủy BV Hùng vương, Bs BV Nhi đồng, BS BV Nhân dân Gia định.

Ngoài ra bs Vương Thiên Lộc từ Pháp cũng giúp cho TT SA một máy SA  AUSONICS với đầu dò 3.5MHz có thể khám tim và bụng.

Đồng thời  từ năm 1987 thành phố Grenoble, Pháp, đã cử các bác sĩ Sản phụ Khoa P Gilg và G Blache sang Việt Nam giảng dạy về Siêu âm Sản phụ Khoa và Siêu âm tiền sản tại Bệnh viện Phụ sản Từ Dũ và tại Trung Tâm Đào Tạo TP. HCM. Rồi năm 1989, Dr M. Althuser cũng từ Grenoble sang dạy lớp Siêu âm Tim đầu tiên và sau đó cách vài năm, Dr M. Althuser lại cùng với một số đồng nghiệp Pháp tổ chức hội nghị Việt-Pháp về Sản Phụ Khoa tại bệnh viện Hùng Vương.

Hội Hành động giúp đỡ VN của Tây Đức, bà S.Weber tiếp giúp

Thêm 4 máy KONTRON 20 năm 1988 tặng cho TP HCM.

1989 2 máy KONTRON Sigma 1 tặng cho Bv Bạch Mai và bv Việt Đức

1990 2 máy KONTRON Sigma 1  bv TU Huế và Đà nẵng.

Năm 1990 TTCĐYK Medic được BS Phan thanh Hải  thành lập với TTSA tại 254 Hoà Hảo q 10 tp HCM.

Lớp Siêu âm tổng quát đầu tiên năm 1991, là lớp huấn luyện Siêu âm chẩn đoán đầu tiên trong cả nước, sáng thực tập tại một số bệnh viện trong thành phố, chiều học lý thuyết tại TTCĐYK Medic do một số BS học viên lớp của Dr U.Meckler giảng dạy.  Giáo trình do mỗi giảng viên tự soạn dựa theo các bài giảng của Dr U.Meckler, các tài liệu trên internet và sách Anh - Pháp và RSNA  [Mỹ]. 

Từ đó, mỗi năm tổ chức 1 khóa Siêu âm tổng quát 3 tháng và 1 khóa siêu âm Sản phụ khoa 2 tháng rưỡi,do BS Phan thanh Hải và BS Nguyễn Quý Khoáng phụ trách, chiêu sinh liên tục từ năm 1991 đến 2013 gồm  23 khóa Siêu âm tổng quát và 19 khoá Siêu âm Sản phụ khoa.

Mỗi khóa Siêu âm tổng quát có khoảng 200 học viên, còn khóa Sản phụ khoa thì khoảng 150 học viên.  

 Học viên Siêu âm luôn là bác sĩ, không là kỹ thuật viên như các nơi khác là một chủ trương đặc biệt của siêu âm Medic.

Ngoài ra còn có sinh hoạt SA trình ca  hàng tháng mỗi tối thứ năm  từ 1999 và  mỗi thứ bảy hàng tuần từ 1990 tại TTSA MEDIC.

Mạng lưới siêu âm dần thành hình từ thành phố đến các tỉnh thành và quận huyện, tham gia hữu hiệu vào lâm sàng hàng ngày và phục vụ nhu cầu khám chữa bệnh của người dân.

Hệ thống tham vấn và hội chẩn siêu âm trong thành phố và các tỉnh miền nam do trực tiếp và từ xa qua mạng Internet do bs Phan thanh Hải phụ trách. Nổi bật với ca trẻ dính đôi Việt Đức Bv Nhi đồng 2, thai trong thai “thằng thúng” Bv Tây ninh, thai làm tổ trong gan Bv Kiên Giang, thai trong ổ bụng Bv Hùng vương, ca u mạch gan hemangioepithelioma Bv Đà nẵng.

Năm 2013, có một sự thay đổi lớn về cách đào tạo để nâng cao chất lượng các bác sĩ siêu âm thay vì chạy theo số lượng. BS Giám đốc TT.CĐYK Medic đã hợp tác với Công Ty Samsung và ĐHYK Phạm ngọc Thạch thành lập lớp Samsung Sono School, mỗi năm mở liên tiếp 4 khóa Siêu âm : Bụng tổng quát, Sản phụ khoa, Mạch máu, Cơ xương khớp. Mỗi lớp Samsung Sono School chỉ tuyển tối đa 50 học viên. Công ty Samsung cung cấp 3 máy Siêu âm Doppler màu để các học viên có thể thực tập tại chỗ mà không phải đến các bệnh viện thực tập, nhờ đó họ được các bác sĩ Siêu âm của TTYK Medic hướng dẫn trực tiếp. Ngoài ra, công ty Samsung còn hỗ trợ học phí vào lễ bế giảng cho các học viện hoàn thành tốt khóa học. 

 HOẠT ĐỘNG CHÍNH CỦA SIÊU ÂM MEDIC

a/ Chương trình EDUCATION MEDIC từ 2008-2025 

 Lớp dạy giải phẫu (anatomy) bằng Siêu âm    

b/ MEDIC US (ULTRASOUND) TEACHING CASES Tính đến ngày 30/4/2025 có 825 ca bệnh lý được tải lên website của TTCĐYK MEDIC có đối chiếu lâm sàng với kết quả điều trị và giải phẫu bệnh để mọi người, dù ở xa đều có thể học hỏi.  

c/ Nghiên cứu khoa học và tham gia các hội nghị khoa học Mỗi bác sĩ công tác tại Medic làm về Siêu âm nói riêng  luân phiên báo cáo mỗi tuần về những trường hợp hay hoặc khó mà mình đã gặp để rút kinh nghiệm và để các đồng nghiệp đều học được. Ngay cả các bác sĩ ở bệnh viện Bình An, Kiên Giang và bệnh viện Medic Cà Mau cũng có thể theo dõi trực tiếp được các buổi sinh hoạt khoa học qua mạng và lâu lâu cũng tham gia báo cáo. 

Ngoài ra,   các bác sĩ được  khuyến khích đăng ký nghiên cứu các đề tài khoa học dài hạn để báo cáo trong nước hoặc quốc tế. Đã có không ít bác sĩ đi báo cáo hoặc đem “Poster” đến các hội nghị như WFUMB, AIUM, RSNA, ICR, ECR...Trung tâm CĐYK Medic tìm các hãng máy Siêu âm tài trợ cho các báo cáo viên đi dự hội nghị hoặc chính Trung Tâm Medic tài trợ. 

Một số bài nghiên cứu khoa học đã được đăng trong các tạp chí Y khoa trong nước hoặc quốc tế

    

Sau dịch COVID-19  chương trình huấn huyện siêu âm chuyển sang online.  Đến nay đã có 47 khóa và vẫn đang tiếp tục hàng năm được ĐH YK Phạm Ngọc Thạch chuẩn hóa và cấp chứng chỉ.

Xem bệnh nhân là người thầy , luôn học hỏi, đổi mới và phục vụ là mục tiêu của siêu âm Medic.